Η ακμή είναι μία δερματική πάθηση που συνήθως κάνει την εμφάνισή της στην εφηβεία, μπορεί όμως να συνεχιστεί και στην ενήλικη ζωή, συχνά έως και την ηλικία των 24 ετών. Τα αίτια που την προκαλούν είναι η υπερβολική παραγωγή σμήγματος από τους αντίστοιχους αδένες, η απόφραξη των δερματικών πόρων, η μαζική αύξηση του βακτηρίου Propionobacterium acnes και τελικά η φλεγμονή. Οι συνέπειες μπορεί να επηρεάσουν την ποιότητα ζωής του πάσχοντος, μέσω της κοινωνικής απομόνωσης, των αγχωδών διαταραχών και της κατάθλιψης.
Η σχέση της διατροφής με την ακμή ξεκίνησε να μελετάται πριν από αρκετές δεκαετίες. Δεδομένου το ότι δεν ήταν ακόμη γνωστά τα αίτια εμφάνισης της φλεγμονής, οι ειδικοί πίστευαν πως η κατανάλωση λιπαρών τροφίμων οδηγούσε σε υπερβολική έκκριση λιπαρών ενώσεων από τους σμηγματογόνους αδένες, και αυτό προκαλούσε την εμφάνιση ακμής. Σήμερα τα δεδομένα είναι περισσότερο ξεκάθαρα, οπότε παρακάτω παρουσιάζονται τα σημαντικότερα από αυτά.
ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ / ΓΛΥΚΑΙΜΙΚΟ ΦΟΡΤΙΟ:
Γλυκαιμικός δείκτης ενός τροφίμου είναι ένας αριθμός που μας δείχνει το πόσο γρήγορα ανεβάζει τα επίπεδα του σακχάρου του αίματος ένα τρόφιμο που περιέχει υδατάνθρακες. Πχ η ζάχαρη, τα λευκά αμυλούχα και οι φρουτοχυμοί έχουν υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, ενώ τα ολικής αλέσεως προϊόντα, τα όσπρια και τα λαχανικά χαμηλότερο. Παρόλα αυτά οι ποσότητες και ο συνδυασμός των τροφίμων παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο, διότι μπορούν να επηρεάσουν το συνολικό γλυκαιμικό φορτίο του γεύματος.
Μία διατροφή με υψηλό γλυκαιμικό φορτίο οδηγεί σε υπερινσουλιναιμία, δηλαδή σε υψηλά επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα. Αυτό πράγματι έχει ως συνέπεια την αύξηση του μεγέθους των δερματικών πόρων και την αυξημένη παραγωγή σμήγματος. Επίσης, ενισχύεται η δράση των ανδρογόνων ορμονών, οι οποίες αποτελούν ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για εμφάνιση ακμής (όπως πχ στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών).
Περισσότερα για τους υδατάνθρακες εδώ.
ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ:
Τα γαλακτοκομικά προϊόντα έχουν μελετηθεί αρκετά σε σχέση με τα συμπτώματα της ακμής. Συγκεκριμένα, το γάλα φυσιολογικά περιέχει διάφορες ορμόνες που προάγουν την ανάπτυξη όπως ο ινσουλινομιμητικός παράγοντας 1 (IGF-1), οι οποίες δεν επηρεάζονται από την παστερίωση, την ομογενοποίηση ή την πέψη. Ειδικά ο IGF-1 του αγελαδινού γάλακτος είναι όμοιος με την ανάλογη ανθρώπινη ορμόνη που μεταξύ άλλων προάγει την έκκριση σμήγματος από τους αντίστοιχους αδένες. Επίσης, επίδραση στην παραγωγή σμήγματος φαίνονται να έχουν και ορισμένες πρωτεΐνες του γάλακτος όπως η καζεΐνη. Τέλος, επειδή το γλυκαιμικό φορτίο του γάλακτος (και όχι του τυριού) δεν είναι αμελητέο, το τρόφιμο αυτό πιθανόν να είναι ακόμη πιο επιβαρυντικό.
ΛΙΠΑΡΑ:
Τα ερευνητικά δεδομένα σχετικά με την κατανάλωση λίπους είναι λιγότερα. Παρόλα αυτά, τα υπάρχοντα στοιχεία δείχνουν μια επιδείνωση των συμπτωμάτων της ακμής με την κατανάλωση κορεσμένων (ζωικών) και τρανς λιπαρών. Αντίθετα, τα ω3 πολυακόρεστα λιπαρά, θεωρούνται ευεργετικά λόγω της γνωστής αντιφλεγμονώδους δράσης τους, οπότε η κατανάλωση ψαριών, ξηρών καρπών και σπόρων φαίνεται ιδιαίτερα ευεργετική.
Περισσότερα για τα τρανς λιπαρά εδώ.
Συνοψίζοντας, να ξεκαθαρίσουμε πως η ακμή είναι μία παθολογική κατάσταση που δεν προκαλείται από τη διατροφή, αλλά η ποιότητα της διατροφής μπορεί να βελτιώσει ή να χειροτερέψει τα συμπτώματά της σε αξιόλογο βαθμό. Δεν υπάρχουν τρόφιμα οι ομάδες τροφίμων που να είναι απαγορευτικά ή που η περιστασιακή κατανάλωση τους να μπορεί να πυροδοτήσει την εμφάνιση ακμής, όπως πχ η σοκολάτα που είχε κατηγορηθεί στο παρελθόν. Όμως, μία σωστά σχεδιασμένη διατροφή που θα καλύπτει πλήρως τις ανάγκες του ατόμου σε θρεπτικά συστατικά και που θα βασίζεται σε παράγοντες όπως το χαμηλό γλυκαιμικό φορτίο, ο περιορισμός της κατανάλωσης γάλακτος και η βελτίωση της ποιότητας των λιπαρών που καταναλώνονται, μπορεί να είναι ιδιαίτερα βοηθητική κατά τη διάρκεια της δερματολογικής θεραπείας.
ΠΗΓΗ:
Αcne: The Role of Medical Nutrition Therapy, review article, J Burris et al., J Acad Nutr Diet. 2013;113:416-430
Θυμηθείτε: όταν αντιμετωπίζετε πρόβλημα υγείας να απευθύνεστε στον ειδικό. Το άρθρο αυτό έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν περιέχει εξατομικευμένες οδηγίες.