Είναι γεγονός πως ο σύγχρονος τρόπος ζωής, με τα μακρά ωράρια εργασίας και τις αυξημένες υποχρεώσεις εντός και εκτός σπιτιού, οδηγεί σε μείωση των ωρών που διαθέτουμε για ύπνο μέσα στο 24ωρο. Μέχρι πρόσφατα, η στέρηση του ύπνου είχε αποδειχθεί πως σχετίζεται με το αίσθημα της κόπωσης, αλλά και με προβλήματα μνήμης, πνευματικών ικανοτήτων και κακής διάθεσης. Πέρα όμως από αυτά, πρόσφατες μελέτες ερευνούν τη συσχέτιση της μειωμένης διάρκειας του ύπνου με την αυξημένη συχνότητα της παχυσαρκίας και λοιπών σχετικών μεταβολικών διαταραχών, όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και το μεταβολικό σύνδρομο γενικότερα.
Πράγματι, τα στοιχεία φαίνονται να επιβεβαιώνουν αυτή τη θεωρία. Τόσο σε ενήλικες, όσο και σε παιδιά και εφήβους, η έλλειψη ύπνου προκαλεί ορμονικές μεταβολές που επιδρούν στην πρόσληψη τροφής και στο μεταβολισμό αυτής. Συγκεκριμένα, σε συνθήκες μειωμένων ωρών ύπνου, παρατηρείται αύξηση των επιπέδων της γκρελίνης, μίας ορμόνης που παράγεται από το στομάχι και είναι υπεύθυνη για την αύξηση της όρεξης, ενώ ταυτόχρονα μειώνεται σημαντικά η έκκριση της λεπτίνης, η οποία αντίθετα δίνει σήματα κορεσμού στον εγκέφαλο και μειώνει έτσι την πρόσληψη τροφής.
Επίσης, η μειωμένη διάρκεια ύπνου, ακόμη και αν συμβεί για μόνο 1 νύχτα, μειώνει την ευαισθησία των κυττάρων στην ινσουλίνη (ινσουλινοαντίσταση) και αυξάνει τα επίπεδα των ελεύθερων λιπαρών οξέων στο αίμα. Οι μεταβολές αυτές, αποτελούν από μόνες τους παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση Σακχαρώδους Διαβήτη τύπου 2 και καρδιαγγειακών νοσημάτων. Επιπλέον, οι μεγαλύτερες ποσότητες ινσουλίνης που εκκρίνονται λόγω της ινσουλινοαντίστασης βοηθούν την εναπόθεση λίπους στο σώμα, ενώ ταυτόχρονα ορμόνες τους στρες όπως η κορτιζόλη, που εκκρίνονται λόγω της ελλιπούς ξεκούρασης, προάγουν την απώλεια μυικής μάζας και την κατακράτηση υγρών.
Πέρα όμως από τις ορμονικές μεταβολές, η κόπωση που προέρχεται από μη επαρκή ξεκούραση οδηγεί σε μειωμένη φυσική δραστηριότητα, άρα και σε μειωμένη καύση θερμίδων στο σύνολο της ημέρας. Τέλος, φαίνεται πως όταν οι ώρες του ύπνου αντικαθίστανται από παρατεταμένης διάρκειας εργασία ή/και διασκέδαση, αυξάνεται η πιθανότητα κατανάλωσης τροφίμων που διαφορετικά δεν θα προλάβαιναν να καταναλωθούν! Έχει φανεί πως οι άνθρωποι που κοιμούνται λιγότερες ώρες έχουν συγκριτικά μεγαλύτερη κατανάλωση λίπους, fast food και ανθρακούχων ποτών με ζάχαρη, με ταυτόχρονα μειωμένη κατανάλωση λαχανικών.
Συνεπώς, η έλλειψη ύπνου είναι ένας παράγοντας του σύγχρονου τρόπου ζωής που μπορεί πέρα από τη διάθεση και την παραγωγικότητά μας, να επηρεάσει και τις διατροφικές μας συνήθειες, το βάρος μας, καθώς και τη μελλοντική μας υγεία. Είναι σημαντικό λοιπόν η ανάπαυση να θεωρείται προτεραιότητα και όχι χαμένος χρόνος!
ΠΗΓΕΣ:
Influence of partial sleep deprivation on energy balance and insulin sensitivity in healthy women, Bosy-Westphal et al., Obesity Facts, 2008
Longitudinal associations between sleep duration and subsequent weight gain, Magee & Hale, Sleep Medicine Reviews, 2012
Is sleep duration related to obesity? A critical review of the epidemiological evidence, Marshal et al., Sleep Medicine Reviews, 2008
A single night partial sleep deprivation induces insulin resistance in multiple metabolic pathways in healthy subjects, donga et al., J Clin Endocrinol Metab, 2010
Θυμηθείτε: όταν αντιμετωπίζετε πρόβλημα υγείας να απευθύνεστε στον ειδικό. Το άρθρο αυτό έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν περιέχει εξατομικευμένες οδηγίες.