ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ?
Οι υδατάνθρακες είναι μία ομάδα συστατικών που βρίσκονται στα τρόφιμα και παρέχουν ενέργεια, μας δίνουν δηλαδή θερμίδες. Τους συναντούμε σε μια πληθώρα τροφίμων: στα σιτηρά και τα παράγωγά τους (ρύζι, σιτάρι, βρώμη, μακαρόνια, ψωμί κτλ), στα όσπρια, στα φρούτα, στα αμυλούχα λαχανικά (πατάτα, αρακάς κτλ) και στα σάκχαρα (ζάχαρη, μέλι, φρουκτόζη κτλ).
ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΝΟΥΜΕ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Ή ΟΧΙ?
Παρά τις φήμες που θέλουν να κατηγορούν τους υδατάνθρακες για την εμφάνιση της παχυσαρκίας, τα επιστημονικά δεδομένα είναι ξεκάθαρα. Οι γενικές οδηγίες για την πρόσληψη υδατανθράκων προτείνουν μια μέση κατανάλωση περίπου στο 50% της ημερήσιας θερμιδικής μας πρόσληψης. Αυτό σημαίνει πως οι μισές θερμίδες από αυτές που καταναλώνουμε καθημερινά πρέπει να προέρχονται από υδατάνθρακες.
ΣΕ ΤΙ ΜΑΣ ΧΡΗΣΙΜΕΥΟΥΝ?
Οι υδατάνθρακες είναι υπεύθυνοι για την παροχή ενέργειας στον οργανισμό μας, είναι δηλαδή το ‘’καύσιμο’’ που χρειάζονται τα κύτταρα για να λειτουργήσουν. Τη δουλειά αυτή την επιτελούν με τη μορφή της γλυκόζης, που είναι η πιο απλή μορφή στην οποία μετατρέπονται οι υδατάνθρακες που προέρχονται από την τροφή μας προκειμένου να ‘’καούν’’ στη συνέχεια. Όλα τα κύτταρα του σώματος μας εκμεταλλεύονται τη γλυκόζη με αυτόν τον τρόπο. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό όμως να τονίσουμε πως υπάρχουν ορισμένα κύτταρα, όπως τα ερυθρά αιμοσφαίρια στο αίμα και τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου, τα οποία τρέφονται συγκεκριμένα με γλυκόζη και δε μπορούν να αξιοποιήσουν άλλες πηγές ενέργειας υπό φυσιολογικές συνθήκες, όπως πχ. το αποθηκευμένο στο σώμα λίπος. Οπότε κατανοούμε πως αν για κάποιο λόγο στερήσουμε από τον οργανισμό μας μια επαρκή και ταυτοχρόνως τακτική παροχή υδατανθράκων, εμποδίζουμε τη βέλτιστη λειτουργία του. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως όταν συμβαίνει αυτό, παρουσιάζονται και κάποια συμπτώματα όπως αδυναμία συγκέντρωσης, αίσθημα κόπωσης, πονοκέφαλος. Σε παρατεταμένη έλλειψη υδατανθράκων προκαλείται μεταβολική οξέωση, μια απειλητική για τη ζωή μας κατάσταση.
ΕΙΝΑΙ ΟΛΟΙ ΟΙ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ΙΔΙΟΙ?
Δεν είναι όμως όλοι οι υδατάνθρακες ίδιοι, αλλά χωρίζονται σε κατηγορίες, ανάλογα με τη χημική τους δομή. Σε γενικές γραμμές, μπορούμε να ξεχωρίσουμε 2 κατηγορίες υδατανθράκων: τους απλούς και τους σύνθετους. Οι απλοί υδατάνθρακες βρίσκονται κατά κανόνα σε επεξεργασμένα τρόφιμα (πχ. λευκά άλευρα, ζάχαρη), αλλά και στα φρούτα, ενώ οι σύνθετοι στα ολικής αλέσεως προϊόντα και τα όσπρια. Η πρακτική τους διαφορά έγκειται στον τρόπο με τον οποίο απορροφώνται από τον οργανισμό μας κατά τη διαδικασία της πέψης των τροφών.
Οι απλοί υδατάνθρακες μετατρέπονται γρήγορα σε γλυκόζη και καταλήγουν εξίσου γρήγορα στην κυκλοφορία του αίματος. Η συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα είναι το γνωστό σε όλους μας ‘’σάκχαρο’’ (ζάχαρο). Κατά συνέπεια λοιπόν, η κατανάλωση απλών υδατανθράκων ανεβάζει γρήγορα και απότομα το σάκχαρο στο αίμα και πιέζει το σώμα μας να παράγει μεγάλες ποσότητες ινσουλίνης (της ορμόνης που κατεβάζει το σάκχαρο) σε μικρό χρονικό διάστημα. Το γεγονός αυτό ορισμένες φορές μπορεί να οδηγήσει σε αντίθετα αποτελέσματα, δηλαδή χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα (υπογλυκαιμία), ακόμα και σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα μετά το γεύμα.
Από την άλλη πλευρά, οι σύνθετοι υδατάνθρακες μετατρέπονται αρκετά πιο αργά σε γλυκόζη και γι’ αυτό το λόγο η απορρόφησή τους οδηγεί σε μία σταδιακή και όχι υπερβολικά υψηλή αύξηση του σακχάρου στο αίμα. Με αυτόν τον τρόπο το σώμα ανταποκρίνεται παράγοντας μόνο τις απαραίτητες ποσότητες ινσουλίνης σε εύλογο χρονικό διάστημα και η επαναφορά των τιμών του σακχάρου σε φυσιολογικά επίπεδα επιτυγχάνεται ομαλά.
ΣΥΝΟΨΙΖΟΝΤΑΣ
Οι υδατάνθρακες είναι μία πολύ σημαντική πηγή ενέργειας για τον οργανισμό μας που δεν οδηγεί στην αύξηση του σωματικού βάρους εφόσον το σύνολο της διατροφής μας βρίσκεται σε ισορροπία. Αυτά που χρειάζεται να έχουμε κατά νου είναι τα εξής:
1) Φροντίζουμε να καταναλώνουμε υδατανθρακούχα τρόφιμα καθ’όλη τη διάρκεια της ημέρας. Μικρά και συχνά γεύματα που περιέχουν μία πηγή υδατάνθρακα, φροντίζουν για την καλή ενεργειακή μας κατάσταση.
2) Προσέχουμε το είδος των υδατανθράκων που βρίσκονται στα τρόφιμα που επιλέγουμε. Προτιμούμε πάντα ολικής αλέσεως προϊόντα (ψωμί, δημητριακά, ζυμαρικά), αποφεύγουμε τα επεξεργασμένα ‘’λευκά’’ τρόφιμα, καθώς επίσης και τα προϊόντα πλούσια σε ζάχαρη (αναψυκτικά, συσκευασμένοι χυμοί, γλυκίσματα). Έτσι, προκαλούμε μία ομαλή απορρόφηση της γλυκόζης στο αίμα, αισθανόμαστε μεγαλύτερο κορεσμό και ταυτόχρονα επωφελούμαστε από τα επιπλέον θρεπτικά συστατικά που βρίσκονται στα προαναφερθέντα τρόφιμα, όπως βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.
Θυμηθείτε: όταν αντιμετωπίζετε πρόβλημα υγείας να απευθύνεστε στον ειδικό. Το άρθρο αυτό έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν περιέχει εξατομικευμένες οδηγίες.