Πρόκειται για ένα βότανο που ανήκει στο γένος Sideritis, της τάξεως των Λαμιωδών φυτών. Συνολικά, υπάρχουν περισσότερα από 150 είδη ανά τον κόσμο, με τα περισσότερα από αυτά να ενδημούν στις χώρες της Μεσογείου και των Βαλκανίων. Στη χώρα μας, οι πιο γνωστές ποικιλίες του βοτάνου είναι τα Sideritis raeseri (Παρνασσός), Sideritis euboea (Εύβοια) και Sideritis scardica (Όλυμπος), οι οποίες φύονται σε ορεινές περιοχές, εξ’ ου και η ονομασία ”τσάι του βουνού”. Πρακτικά δηλαδή, δεν πρόκειται για ”τσάι”, με την έννοια των ροφημάτων από φύλλα τεϊόδεντρου. Στην παραδοσιακή – πρακτική ιατρική, χρησιμοποιείται από τα αρχαία χρόνια. Μάλιστα, η ονομασία ”Σιδερίτης” προέρχεται από την αρχαία Ελλάδα, όπου οι θεραπευτές το χρησιμοποιούσαν για την ίαση των πληγών που έφεραν οι πολεμιστές από μεταλλικά αντικείμενα. Πέρα από τη χρήση του ως επουλωτικό μέσο, το βότανο ήταν δημοφιλές για τις αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές του ιδιότητες, καθώς και ως βοηθητικό πέψης στην καταπολέμηση των ελκών του στομάχου.
Η σύγχρονη επιστήμη, έχοντας ως βάση τα παραπάνω στοιχεία, έχει ξεκινήσει να μελετά τα συστατικά που βρίσκονται στο βότανο αυτό, καθώς και τις επιδράσεις τους στην υγεία. Πολλά είδη συστατικών αναγνωρίστηκαν και απομονώθηκαν, με τα τερπένια, τα φλαβονοειδή, τις κουμαρίνες, τις λιγνάνες και τις στερόλες να βρίσκονται μεταξύ άλλων σχεδόν σε όλες τις ποικιλίες του βοτάνου, και στα οποία φαίνεται να αποδίδονται οι διάφορες φαρμακολογικές του δράσεις. Μέχρι στιγμής, οι περισσότερες από τις έρευνες έχουν γίνει είτε σε δοκιμαστικούς σωλήνες (in vitro), είτε σε ζωικά μοντέλα (in vivo), όμως τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Συγκεκριμένα, αποδείχθηκε η αντιοξειδωτική του ικανότητα, η δράση εκχυλίσματός του κατά ορισμένων βακτηρίων και μυκήτων, αλλά και η προστατευτική του ιδιότητα απέναντι στη δημιουργία ελκών στο γαστρεντερικό σωλήνα και στην απώλεια οστικής μάζας.
Παρόλα αυτά, προκειμένου να είμαστε σίγουροι για το ποια από τα συστατικά του και σε τι δοσολογία είναι υπεύθυνα για τις βιολογικές αυτές δράσεις, πρέπει να έχουμε περισσότερα αποτελέσματα από μελέτες στον ανθρώπινο οργανισμό. Μέχρι τότε, μπορούμε να συνεχίσουμε να το απολαμβάνουμε με μέτρο, χλιαρό, με λίγο μέλι και λεμόνι που αναδεικνύουν το άρωμά του……
Θυμηθείτε: όταν αντιμετωπίζετε πρόβλημα υγείας να απευθύνεστε στον ειδικό. Το άρθρο αυτό έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν περιέχει εξατομικευμένες οδηγίες.
ΠΗΓΕΣ:
Sideritis spp.: Uses, chemical composition and pharmacological activities—A review, Gonzales – Burgos et al., Journal of Ethnopharmacology, 2011
Protective effect of Sideritis euboea extract on bone mineral density and strength of ovariectomized rats, Dontas et al., Menopause, 2011
Chemical composition, antimicrobial and antioxidant activities of the essential oils of Sideritis erythrantha Boiss. and Heldr. endemic in Turkey, Kose et al., Food and Chemical Toxicology, 2010